หมดความสงสัย ทำไมมดถึงกัดคน

       ถ้าเกิดคุณจะถามใครสักคนหนึ่งว่าทำไมมดถึงกัด มันไม่ต่างกับการที่คุณถามว่า ทำไมหมากัด ทำไมแมวกัด ทำไมลิงกัด ทำไมนกจิก บลาๆๆๆ ตอบแบบกำปั้นทุบดินมันกัดเพราะนั่นคือสัญชาติญาณของมัน เป็นวิถีการดำเนินชีวิตของสัตว์ชนิดนั้นๆตามธรรมชาติ เหมือนที่เราต้องตื่นเช้าไปทำงานนั่นแหละ เรื่องนี้ถ้าใครไปถามนักวิทยาศาสตร์ นักวิทย์ยังต้องยืนเกาหัวอะ บอกเลย

          เข้าเรื่องว่าทำไมมดถึงกัด?? มดกัดมีอยู่ 3 เหตุผลหลักๆ คือ (อ่าน 3 เหตุผลหลักๆที่มดกัดก่อน แล้วต่อด้านล่างเขียนว่าทำไมมดถึงกัดมนุษย์)

1. กัดต่อสู้กับมดด้วยกันเองที่เป็นศัตรู

         ศัตรูของมดไม่ใช่มนุษย์หรือสัตว์ชนิดอื่นๆแต่คือมดด้วยกันเอง มดตามธรรมชาตินั้นทำสงครามกันแทบจะตลอดเวลา เพราะมดหนึ่งรังอาจจะมีจำนวนประชากรมดในรังหลายหมื่นถึงหลายแสนตัว ยิ่งมดในรังประชากรเยอะเท่าไหร่ ก็ต้องการพื้นที่ในการลาดตะเวณหาอาหารเยอะเท่านั้น มดหลายชนิดจึงทำรังย่อยๆตามพื้นที่ต่างๆเพื่อขยายอาณาเขตของมันให้ไกลขึ้นจากรังหลัก ดังนั้นจึงไม่แปลกอะไรเลยถ้ามดจะทำสงครามกันเพื่อแย่งชิงพื้นที่ในการหาอาหาร (มดถึงแม้จะชนิดเดียวกันหรือคนละชนิด ถ้าไม่ได้เกิดหรือเติบโตมาในรังเดียวกัน มดอื่นๆคือศัตรูทั้งหมด)

         รวมถึงมีมดหลายชนิดที่บุกรังมดด้วยกันเองเพื่อเข้าไปยึด ไข่, ตัวอ่อน, ดักแด้ ของมดรังอื่นเพื่อเอามาเพิ่มประชากรมดให้รังของตัวเอง ไม่ต่างกับมนุษย์ การทำศึกสงครามยิ่งมีทหารเยอะเท่าไหร่ก็ยิ่งมีโอกาสสูงที่จะทำสงครามชนะ หรือเพิ่มความมั่นคงของรังเพราะการที่มีมดงานหรือมดทหารเยอะนั่นหมายความว่าสามารถหาอาหารได้มากขึ้น รวมถึงสามารถปกป้องรังได้ดีขึ้นด้วย

2. ปกป้องตัวเองและปกป้องรังจากผู้บุกรุก

       ถ้ามดอยู่เฉยๆในภาวะปกติ มันก็จะเป็นมดตามปกติที่เดินไปเดินมาใช้ชีวิตตามเรื่องตามราวของมัน แต่มดเป็นสิ่งมีชีวิตที่ตื่นตระหนกตกใจง่ายมากๆและพร้อมจะบวกได้ตลอดเวลา ถ้าเมื่อไหร่ที่มดถูกรบกวนด้วยอะไรก็แล้วแต่ ไม่ว่าจะเป็นสิ่งไม่มีชีวิตอย่างกิ่งไม้ หรือนิ้วมือของมนุษย์ อะไรก็ตามที่มารบกวนมด พวกมดพร้อมที่จะเข้าจู่โจมอย่างทันทีด้วยการกัด ต่อย หรือ สเปรย์กรดใส่ แล้วแต่ความสามารถของมดแต่ละชนิด นี่คือสัญชาตญาณของมด เป็นสิ่งที่ถูกกำหนดมาแล้วใน DNA ตั่งแต่มันเกิดมาไม่ต้องมีการเรียนรู้ ไม่ต่างอะไรกับลูกเต่าเมื่อฝักออกจากไข่ต้องวิ่งลงน้ำทะเล

3. กัดต่อสู้กับสิ่งมีชีวิตอื่นๆเพื่อเป็นอาหาร

        มดจะกัดสิ่งต่างๆเพื่อทดสอบว่าสิ่งสิ่งนั้นกินได้ไหม ยกตัวอย่างเช่น มดเดินไปเจอแมลงขายาวตัวหนึ่ง มดลองกัดขาของแมลงตัวนั้นดู แต่แมลงตัวนั้นไม่ตอบสนองอะไร มดจึงไม่สนใจและเดินจากไป ต่างกับแมลงอีกตัวหนึ่งเมื่อโดนมดกัด มันกระโดดหรือวิ่งหนี ทำให้มดอาจจะรู้สึกได้ถึงการคุกคาม?(ทั้งๆที่ตัวมันไปคุกคามคนอื่นก่อน 555++) หรือรู้ว่านี้เป็นสิ่งมีชีวิตสามารถกินได้? มดจึงส่งสารฟิโรโมนบอกมดตัวอื่นๆให้รับรู้ถึงตำแหน่งของมัน เพื่อที่เพื่อนๆมดจะได้มารุมจัดการกับแมลงตัวนี้ เมื่อมดล้มแมลงตัวนั้นลงได้แล้ว ในกรณีที่แมลงตัวนั้นตัวใหญ่ มดจะช่วยกันรุมกัดแยกชิ้นส่วนของแมลงออกเพื่อนำกลับรังไปเลี้ยงตัวอ่อน ข้อต่อตามร่างกายเช่นขาต่างๆจะถูกแยกเป็นอย่างแรกๆ

         วันหลังถ้าคุณโดนมดกัด แต่คุณไม่ยอมปัดมดออก ปล่อยไปเรื่อยๆมดอาจจะเรียกเพื่อนมาเพิ่มและเริ่มแยกชิ้นส่วนเนื้อของคุณเพื่อแบกกับรังไปให้ตัวอ่อนในรังกินก็ได้นะ อิอิ

สำหรับคำถามที่ว่าทำไมมดถึงกัดมนุษย์

          ถ้าถามผมนะ สมมุติว่าเรากำลังนั่งอยู่หรือทำอะไรอยู่สักอย่าง มีมดตัวหนึ่งที่กำลังเดินลาดตะเวณหาอาหารผ่านมา มันเดินมาเจอมือของเราวางอยู่บนอะไรสักอย่าง มันเดินเข้ามาใช้หนวดแตะๆว่าไอนี่กินได้ไหมเอ่ยยย พร้อมกับใช้ปากกัดลงไปงับเพื่อทดลองว่ากินได้ไหมมม แต่เราโดนกัดไง เราตกใจ เรายกมือขึ้นทั้งๆที่เรากำลังถูกมดกัดอยู่ สมมุติว่ามดตัวนี้มีเหล็กใน มันตกใจที่เรายกมือขึ้นเช่นกันและมันรู้สึกถึงภัยคุกคาม จากที่มันกำลังกัดอยู่ มันจึงแอ่นตูดต่อยเราทันที

          หรือ มีมดตัวหนึ่งเดินหลงเข้ามาในเสื้อหรือกางเกงของเรา มันเป็นมดที่ไม่มีท่าทีคุกคามอะไรแค่เดินหลุดเข้ามาในเสื้อผ้าเราเฉยๆ แต่เราขยับตัวไง พอเราขยับตัวเสื้อผ้าก็ไปทับมัน เมื่อเสื้อผ้าทับมัน อ้าวววว ถูกคุกคามหวะ รู้สึกไม่ปลอดภัย กัดซะเลย โก่งตูดต่อยด้วย อะไรประมาณนั้น

          อีกอย่างที่คุณควรจะรู้คือ เมื่อมดมันตั่งใจที่จะกัดจริงๆแล้ว มันกัดไม่ปล่อยครับ ต่อให้ตัวขาดหัวมันก็ยังกัดอยู่อย่างนั้น

          ในส่วนของมดคันไฟ พวกคุณหลายๆคนชอบคิดว่าคุณกำลังโดนมดคันไฟกัด แต่ความจริงไม่ใช่ มันกัดคุณไม่เจ็บหรอก ไอที่เจ็บๆคันๆแสบๆมีตุ่มขึ้นหนะคือคุณโดนมันต่อยด้วยเหล็กในของมัน คิดดูง่ายๆมดคันไฟตัวกระเปี้ยกเดียวไม่กี่มิลลิเมตร สามารถต่อยผิวหนังเราให้เป็นตุ่มบวมขึ้นมาได้ จินตนาการถึงมดขนาดใหญ่เช่น มดตะนอย มดหนามคู่ Bullet ant, Bull ant, Harvester ant หรือมดขนาดใหญ่อื่นๆที่มีเหล็กในสามารถต่อยได้ ความเจ็บปวดมันจะมากขนาดไหน? การแพ้พิษของมดในแต่ละคนไม่เท่ากัน บางคนแพ้พิษมดคันไฟโดยต่อยทีเป็นพื่นบวมขึ้นหรือเป็นตุ่มน้ำใสๆแต่โดนมดตะนอยต่อยกลับแพ้นิดเดียว ส่วนบางคนโดนมดคันไฟต่อยอาจจะแค่คันๆแต่โดนมดตะนอยต่อยไปหาหมอไม่ทันตายเลยก็มี อันนี้ไม่ใช่เรื่องตลกหรือเรื่องล้อเล่นนะครับ ใครเคยโดนมดต่อยคงจะรู้ว่ามันเจ็บปวดมากๆจริงๆ บางคนแพ้พิษต้องไป รพ เลยทันที

          มดแต่ละชนิดมีความสามารถพิเศษแตกต่างกันไป แน่นอนว่าทุกชนิดกัดเป็น แต่จะมีบางชนิดที่มีเหล็กใน หรือ สามารถสเปรย์กรดออกมาจากตูดได้

          ไอพวกที่กัดเป็นอย่างเดียวไม่ค่อยน่ากลัวเท่าไหร่ อย่างมากก็แค่เจ็บ จะน่ากลัวก็ต่อว่ามันเป็นมดตัวใหญ่เช่นมดทหารของมดตะลาน มดพวกนี้ตัวใหญ่หัวใหญ่แรงกัดจึงมีมาก สามารถกัดผิวหนังขาดจนเลือดไหลได้ไม่ยาก

          พวกกัดแล้วฉีดกรดใส่เช่นมดแดงต้นมะม่วง พวกคุณหลายๆคนคงไม่รู้ว่าไอรสชาติเปรี้ยวๆที่คุณกินเวลาคุณกินยำไข่มดแดงแล้วใส่มดงานลงไปด้วยเพื่อให้มันเปรี้่ยว เป็นรสชาติเปรี้ยวที่มาจากกรดมด(Formic acid) เป็นกรดที่มดแดงใช้ยิงใส่ศัตรูเพื่อป้องกันตัว แต่ถูกเราเอามาใส่อาหารแทนมะนาวซะงั้น 555++++ ส่วนตัวผมเคยได้กลิ่นของกรดมดนี้บ่อยๆจากนางพญามดตะลานชนิดหนึ่ง ซึ่งเมื่อถูกรบกวนจะฉีดกลิ่นนี้ออกมาจากตูด เห็นเป็นหยดน้ำเล็กๆติดลงหลอดทดลองเลยทีเดียว กลิ่นนี้มีความเหม็นมากๆๆๆเหม็นแบบเหม็นฉุนจมูก เอาเป็นว่าเคยจับมดนางพญา 4 ตัวใส่หลอดเดียวกันแล้วมันยังไงไม่รู้ทะเลาะกันเฉยๆ คงจะฉีดกรดใส่กันแล้วมันเป็นพื้นที่ปิดทำให้กลิ่นกรดไม่ไปไหน นางพญาทั้ง 4 ตัวเลยนอนตายกันในหลอดทั้งหมด ที่ผมรู้เพราะผมเอามาดมจึงได้กลิ่นกรดเหม็นมากๆ

          มดที่มีเหล็กในเป็นมดที่น่ากลัวที่สุดในกลุ่มมดทั้ง 3 แบบ เพราะมดที่มีเหล็กในทุกชนิดเท่าที่ผมทราบเป็นมดที่ดุมากๆ และส่วนใหญ่เป็น Semi คือโหดมาตั่งแต่นางพญายันมดงาน พวกมดนางพญา Semi ตามธรรมชาติต้องออกไปหาอาหารเลี้ยงดูตัวอ่อนเองตั่งแต่เริ่มแรก ต่างกับพวกนางพญา Fully ส่วนใหญ่ที่ไม่มีเหล็กในแต่มีอาหารสะสมมาเรียบร้อยตั่งแต่ก่อนออกจากรังหลักมาสร้างรังของตัวเอง จึงไม่ต้องออกไปหาอาหารเองจนกว่าจะมีมดงาน ธรรมชาติจึงสร้างพวกมด Semi มาให้มันมีพิษสงเอาไว้ต่อกรกับโลกบนพื้นดิน มันมีความดุร้ายด้วยตัวของมันเองอยู่แล้วพร้อมจะกัดและต่อยทุกสิ่งทุกอย่างที่เข้ามารบกวนมัน ก็อย่างที่บอกด้านบนครับ คุณไม่รู้ว่าคุณแพ้พิษไหม แต่ถ้าคุณโดนต่อยครั้งแรกแล้วเกิดแพ้พิษหนักมาก คุณอาจจะตายได้เลยทันทีถ้าไป รพ ไม่ทัน เพราะคงไม่มีใครคิดว่าจะโดนมดต่อยตาย พวกมีเหล็กในให้จำลักษณะไว้อย่างหนึ่งคือส่วนใหญ่มีลักษณะตัวที่เรียวยาว ตูดจะไม่ค่อยกลมเหมือนมดที่เราเห็นทั่วๆไป จะออกเรียวๆหน่อย ถ้าเห็นปุบจะรู้เลยว่ามดชนิดนี้เถื่อนแน่ๆไม่ควรยุ่ง (เช่นมดตะนอย มดหนามคู่ มดกระโดด(Trapjaw) มดปุยฝ้าย)

       เอาเป็นว่าถ้ามดไม่ดุ มดไม่กัดก่อน เอามันมาเดินเล่นบนมือยังไงก็ไม่กัด แต่ถ้ามดดุ แค่ยื่นนิ้วไปหามันแล้วมันเอาขามาแตะผิวหนังเราได้ปุบมันกัดทันทีเลยโก่งตูดต่อยด้วย อันนี้เป็นปกติ ถ้าดุนี่ห้ามยุ่งเลย แต่ถ้าเราไปแหย่รังมันโดยตรงหรือไปจับขามันเอาไว้บังคับให้มันป้องกันตัว ต่อให้มันไม่ดุมันกัดแน่นอนเพราะถูกรบกวน"

เรียบเรียงโดย : kaijeaw.com ขอขอบคุณที่มาจาก: คนเลี้ยงมด : Ant Keeping Thailand